Dit stuk is voor iedereen die over twee weken aan de slag moet met examens. Voor wie twijfelt en zenuwachtig is. Voor wie het somber inziet omdat de voorbereiding er echt bij in is geschoten. En ook voor wie denkt dat er weinig meer mis kan gaan. Misschien zie je op tegen mei, misschien ben je er klaar voor. Als je vmbo doet heb je misschien in april al examen gedaan. Hoe dan ook, je gaat strijden voor je examens. En met jou vele anderen.
Examens leren of Koningsdag vieren?
Ook mijn leerlingen uit 5 Havo en 6 Atheneum moeten aan de bak. Een deel van hen zal al bezig zijn, een ander deel beweegt zich van dilemma naar dilemma: losgaan met Koningsdag of toch nog wat voorbereiden? En ook minder spectaculaire evenementen dan Koningsdag kunnen twijfel zaaien. Een avond chillen op het gras in de zon is tenslotte tamelijk aangenamer dan je buigen over biologie. Misschien loop je er zelf ook tegenaan: leren is nodig, maar goed, je hebt nog anderhalve week en aan afleiding geen gebrek.
Het valt ook niet mee. Helemaal niet als je filosofie in je pakket hebt. Zestien, zeventien, of misschien achttien jaar zijn. En dan met mooi weer moeten zweten op de rol van psychologische continuïteit bij Parfit of de vraag waarom bij Kant de buitenwereld wel móet bestaan.
Je zult daar zelf misschien ook tegenaan lopen. ‘Ik voel je pijn’, zeg ik dan weleens tegen mijn leerlingen. Dan kijken ze me aan met zo’n blik van, ja, het zal wel. Misschien denk jij nu ook, dat ben jij al láng weer vergeten. Maar ik heb tegenwoordig een troef in handen: mijn eigen studie informatica.
Eén klotevraag en een gast die wiebelt
Het heeft de bijkomstigheid dat ik ook weer een paar keer per jaar in examenopstelling in een kille sporthal zit te zuchten. Door de drukte met werk en gezin valt de voorbereiding vaak tegen, ook ik heb het te druk om te leren. Verder zit er altijd minstens één klotevraag in zo’n tentamen, over precies dat stukje stof waarover ik dacht, daar moet ik nog even naar kijken. In de buurt zit een gast die wiebelt (en vaak ben ik die gast zelf), en zo kun je nog wel even doorgaan. De omstandigheden helpen eigenlijk nooit bij examens.
Het komt dus weleens voor dat ik een tentamen niet haal. Dan wéét ik dat ik me slecht heb voorbereid. Bij mij is dat namelijk meestal de oorzaak. Het grote verschil tussen jou en mij, is dat jij al vier, vijf, of zes jaar bezig bent. Je zit in de examenklas. Je zit daar niet voor niets. En ook al ben je misschien geneigd schamper te doen over je cijfers, je hebt met jouw prestaties gewoon laten zien dat je in staat bent om te doen wat er bij het examen van jou wordt verwacht. Anders zat je hier niet. En ga er maar van uit dat jouw docenten daar ook op vertrouwen, al spreken ze dat misschien niet allemaal uit. Het enige wat je nog moet doen, is het dóen.
Het zijn maar examens
Dus eerlijk: met voldoende herhaling en oefening moet het jou kunnen lukken. Betekent dit dat je bij elk dilemma maar moet denken, leren kan morgen ook nog wel? Nee, natuurlijk niet. Maar je kunt er in ieder geval wel op vertrouwen dat je met voldoende inzet die examens gaat fixen. En ook niet onbelangrijk: voor een examen moet je goed uitgerust zijn en een beetje lekker in je vel zitten. Dus vind vooral die balans tussen ‘work‘ en ‘play‘.
Maak elkaar ook niet te gek, het zijn tenslotte maar examens. Nog even een laatste keer laten zien wat je in de afgelopen jaren allemaal hebt geleerd. Op Bol.com en soortgelijke websites stikt het van de examentrainingen die allemaal beweren het significante verschil te gaan maken, maar je hele schoolloopbaan was feitelijk één grote examentraining. Probeer eens uit te rekenen hoeveel klotevragen en gasten die wiebelen je al hebt overleefd.
Echt, je hebt alle reden om op jezelf te vertrouwen.
In een stuk over de Growth Mindset schreef ik al eens dat de manier waarop je naar dingen kijkt en erover denkt, een belangrijk verschil kan maken. Niet tussen wat je wel en niet hebt geleerd, maar wel tussen een gevoel van ‘ik weet te weinig’ en ‘dit moet ik kunnen’. En jij kan dit.
Hup, ga ervoor, fix die examens!
Voor het YouTube-kanaal van Meester Yasin deed ik mee aan onderstaande examenvlog (vanaf 3:59 ben ik te zien):
