Het afgelopen jaar leerde ik leven. Of misschien waren het er eigenlijk twee. Natuurlijk leer je dat voortdurend, leven. Maar hier leerde ik het explicieter. Wellicht zou je verwachten dat je nu juist expliciet leert leven als je kind bent, maar toen had ik het veel te druk met andere zaken. Leren leven was niet aan de orde, er was enkel overleven. Nu ik weer een beetje heb leren leven, moet ik weer leren lezen en schrijven. Het is me erin gelegen voorbij het voor de hand liggende te reiken, met wat ik schrijf. En lees. Daarom moet ik blijven luisteren en lezen. Alleen zo kan ik leren schrijven in woorden die anderen kunnen voelen, begrijpen en leven.
Het is overduidelijk dat niet iedereen het daarmee eens is. Of er oog voor heeft. Neem nou moeder Francis, die van de week bij Pauw en Witteman was*. Zij geeft haar zoon enkel rauw te eten en krijgt een aanzienlijk aantal boze Nederlanders over zich heen. Tijdens de uitzending, tenminste. Vandaag is het merendeel van de kijkers het voorval waarschijnlijk al lang weer vergeten. De tragiek van het hele verhaal is dat Francis niet alleen een goede moeder wil zijn, maar ook nog erover heeft nagedacht. Waarschijnlijk in tegenstelling tot al die foeterende ouders die in de nabijheid van hun kinderen roken en snoep en snacks vanzelfsprekend vinden.
Dat haar gedachten zo ver gaan dat Tom er schade van ondervindt is kwalijk. Ze wekt de indruk zich niet meer af te vragen welke consequenties haar culinair-opvoedkundige overtuigingen voor haar kind hebben. Dat maakt dit alles nog tragischer: ze dacht ooit, maar is inmiddels gestopt met denken. Mensen die stoppen met denken zijn vaak mensen die (het gevoel hebben dat ze) vreselijk worden aangevallen. Dan biedt het namelijk hoop en zekerheid, vasthouden aan wat je hebt. Aan waarin je gelooft. Daarom is het zo onnozel om zo iemand digitaal te lynchen. En daarom ga ik haar schrijven. In tegenstelling tot wie haar al is vergeten.
Om zo goed mogelijk te kunnen schrijven, moet ik blijven oefenen. Dat doe ik hier, zoals je hebt kunnen merken. Het leren schrijven zal ik doen aan de hand van opdrachten. Hierbij is ook een rol weggelegd voor jou, de lezer. Mij is vroeger geleerd dat samen leren beter werkt dan alleen leren. Dus ik wil je aanmoedigen iets te leren door mij te lezen, en zelf te leren schrijven door te reageren op mijn stukken. Op die manier kunnen we elkaar beter leren lezen, schrijven en leven. Voor mij zijn er alvast drie kernopdrachten.
1. In de eerste plaats moet ik vanuit mezelf schrijven. Mijn gedachten over wat een goed verhaal of mooie taal is moeten zoveel mogelijk uit mezelf komen. Kijken met andere ogen mag best, maar vanuit mezelf. Plastic imitatie is geen optie. Fabricage op de lopende band evenmin. Niet met een mal werken, maar kritisch blijven. Blijven denken. Vooral vanuit mezelf denken, maar zonder mezelf af te sluiten voor de ander.
2. Daarom is het mijn tweede opdracht om serieus om te gaan met kritiek, vragen en suggesties van anderen. Het resultaat van die kritiek komt alvast terug in Roadkill (‘Maak het levender. Ik wil iets voelen bij de personages’) en De generaal (‘Kun je in een stuk van drie alinea’s een bepaalde sfeer opbouwen?’). Ik zeg niet dat ik er altijd in zal slagen, maar van gefundeerde kritiek van mensen die er de tijd voor nemen wil ik leren.
3. Ten slotte moet ik mijn horizon verbreden. Dat kan door te reizen of contact te leggen met mensen die me vreemd zijn, maar ook door werken van anderen te lezen. Maar om te leren scrhijven is leren lezen alleen niet genoeg. Daarom ga ik bij elk werk dat ik lees, proberen iets van die sfeer in mijn eigen stukken terug te brengen, zonder opdracht 1 uit het oog te verliezen. Leren schrijven begint met leren lezen.
En wat mij betreft begint leren leven met leren schrijven. Schrijven is de zintuiglijke waarneming én daarop reflecteren. Net als leven, althans de vorm van leven die wij zeggen de hoogste te vinden. Er kan niet geleefd worden zonder dat er gelezen en geschreven wordt. En vice versa. Francis zou eens wat meer moeten lezen. Evenals die mensen op Twitter die hooivorken en fakkels tegen de beeldbuis gooien. Schrijven is geen kunst als je je niets aantrekt van wie het moet lezen, of hetgeen niet (écht) leest wat zij voor je hebben geschreven.
Het zou mooi zijn als je met me meedenkt. Ideeën levert, voor nieuwe stukken. Mij opdrachten meegeeft voor te schrijven berichten voor deze website. Met suggesties komt voor wie aan te schrijven voor Vriend & Vijand. Het individualisme heeft weleens de ziekelijke, conformistische neiging een soort dwangmatige vorm van wens-individualisme voort te brengen. Iedereen moet maar zo nodig een uitgesproken en als eenheid herkenbaar individu zijn. Daarvan heb ik als solitair geen last; laten we samen leren lezen, schrijven en leven.
* De link naar het item heb ik bewust niet gepost. Het is mij volstrekt onduidelijk hoe Tom ermee gediend is op nationale tv te verschijnen. Dat ligt er vooral in dat ik de documentairemaakster noch Pauw en Witteman heb kunnen betrappen op een weloverwogen of bevorderlijke reden om Tom in beeld te brengen. Je kunt je uiteraard op eigen gelegenheid begeven naar de website van Pauw en Witteman, waar je het terug kunt zien.
